راههای رسیدن به آرامش فکری/ زندگی بی‌دغدغه و بدون جنگ اعصاب

چگونه آرامش ذهنی داشته باشیم ؟ نیاز همه افراد بشر در دنیای امروز است. زندگی پر استرس این‌روزها، گاه چنان به ما فشار می آورد که آرزو میکنیم کاش ذهن‌مان هم مانند بسیاری از وسایل با یک دکمه خاموش و بعد از استراحت مجددا به کار گرفته می شد.
اما متاسفانه هنوز چنین امکانی وجود ندارد و خاموشی ذهن ما تنها با سفر از این دنیا برای همیشه ممکن می شود. نترسید!! این نوشته قرار نیست شما را از زندگی ناامید کند و کاملاً برعکس قصد دارد به شما امکانات خودتان برای کنترل ذهن و راههای رسیدن به آرامش فکری را یادآوری کند.
شاید هم بهتر است بگویم، هدف این مطلب ارائه چند راهکار ساده است که با آنها آرامش ذهن و روان را تجربه کنید.

راههای رسیدن به آرامش فکری

همه ما در هنگام استرس و تنش، توصیه به آرام بودن برای رسیدن به آرامش اعصاب را از اطرافیانمان دریافت کرده ایم. آنها حتی گاه از معادل های خارجی استفاده می‎کنند و با گفتن «ریلَکس باش» سعی در آرام  کردن و رساندن ما به آرامش ذهنی دارند.
البته معمولا یکی از راههای رسیدن به آرامش فکری بی‎خیالی طی کردن است. در این مواقع جملاتی مثل «بابا سخت نگیر! دنیا دو روزه» از طرف این افراد زیاد شنیده می‌شود؛ اما قطعاً این راهکار درستی برای مقابله با استرس نیست. از نظر علمی تمدد اعصاب یا همان ریلکسیشن دوستان، به حالتی گفته می‎شود که جسم و ذهن، آزاد از استرس و تنش باشند.
اگر علمی تر بخواهیم بگوییم، تمدد اعصاب یک نوع خلسه خفیف است که در لوب جلویی مغز شکل می‌گیرد. در این فرآیند قشر عقبی مغز سیگنالهایی را به قشر جلویی آن از طریق یک ماده آرام‌بخش خفیف می-فرستد. قبول دارم که این جملات آخر کمی پیچیده و گیج کننده به نظر میرسند. اما هدف من از بیان این تعریف پیچیده علمی این است که به شما یادآوری کنم، تکنیکها و راهکارها برای رسیدن به آرامش اعصاب باید هم متوجه جسم ما باشد و هم ذهنمان. از جمله این راهکارها میتوان به مدیتیشن اشاره کرد. واژه ای آشنا برای همه ما و البته به ادعای طرفدارانش یکی از راههای رسیدن به آرامش فکری را تضمین میکند.

مدیتیشن آرامش ذهن و تکنیک‌های آن

شاید شما هم بعد از شنیدن کلمه مدیتیشن ساکت و بی‌حرکت نشستن را در یک نقطه در حالیکه لباسی سفید بر تن دارید و گرداگردتان شمع¬ها و عودی روشن قرار گرفته، متصور شوید؛ اما باید بگویم مدیتیشن عملی ساده و در دسترس برای همه به منظورکاهش استرس و به دنبال آن آرامش ذهن است و الزاما به لباس سفید و شمع و عود نیاز ندارد.
یادگیری مدیتیشن بسیار راحت است و نتایج آن هم خیلی سریع حس میشود. یک تکنیک مدیتیشن معروف و بسیار مؤثر، تمرین ذهن آگاهی(mindfulness practice) است. این تکنیک در هر زمان و مکانی قابل اجرا است و عادت به انجام آن خیلی زود شما را به آرامش روحی خواهد رساند.
قبل از ارائه چند تمرین برای ذهن آگاهی باید گفت که منظور از ذهن آگاهی، آوردن توجه به تجربه های زمان حال بدون هیچ قضاوتی و قبول¬کردن آنها است. تارا بِراچ(Tara Brach)، مربی مدیتیشن معروف آمریکایی، می‌گوید:
« هدف از این تمرینات، ذهن‎آگاه شدن در تمام بخشهای زندگی مان است؛ به گونه‌ای که هوشیار باشیم، در زمان حال به سر ببریم و قلبمان را به روی هر آنچه انجام می دهیم بگشاییم.».
مدیتیشن آرامش ذهن و فکر را با خالی کردن ذهن شما و یا منحرفکردن افکارتان حاصل نمی‎کند، بلکه به شما یاد می¬دهد بر همین لحظه اکنون تمرکز کنید، بر فکرهایتان، احساسات و حواستان و بر هر آنچه که در حال رخداد است.
اثر این تمرینات بعد از پایان آن  نیز با شما همراه خواهد بود و کمک می کند در ساعاتی که تمرین نمیکنید هم ذهن¬آگاه باقی بمانید و آرامش فکری خود را حفظ کنید. تکنیک های مدیتیشن ساده هستند و باید توسط شخص شما بکار گرفته شوند؛ اما شاید در ابتدا برای کنترل ذهن تان کمی با مشکل روبه رو شوید.
ذهن ما به راحتی منحرف می شود و شما را از هدفتان از تمرینات دور می¬کند. از این¬رو در روزهای اول شروع تمرینات شاید حضور یک مربی و یا فردی آگاه به تمرینات مدیتیشن به شما کمک کند.
اگر هم به مربی دسترسی ندارید مطالعه روش های مختلف برای تمرینات مدیتیشن، مثل مطالعه چند تکنیکی که در ادامه آورده شده است می تواند مفید باشد.

راههای رسیدن به آرامش فکری

در این تمرینات شما در شش قدم میتوانید خود را به زمان حال برگردانید، کنترل ذهن و جسم‎تان را امتحان و در نهایت از فواید آرامش ذهنی بهره‌مند شوید.
قدم اول: یک نقطه آرام و راحت از مکانی که در آن هستید را انتخاب کنید. در حالتی قرار بگیرید که هوشیاری و راحتی را با هم داشته باشد؛ مثلاً به حالتی بنشینید که ستون فقراتتان راست باشد؛ اما در عین حال خیلی خشک نباشید.
قدم دوم: چشمانتان را ببندید و نفس¬های آرام بکشید. چند دقیقه را به شل کردن بدنتان از سر تا نوک پایتان اختصاص دهید و چند نفس عمیق بکشید.

قدم سوم: از توجه کردن به حس هایی که بدنتان دریافت میکند دست بردارید، گرما و سرما یا هر حسی که شما را در حالت غیرراحتی(uncomfortable) قرار میدهد. به آنها توجه کنید؛ اما نه آنقدر که بی¬قرار شوید و به خود بپیچید.

قدم چهارم: توجه خود را بر یکی از حواسی که بدنتان در حال دریافت است، قرار دهید. معمولاً تمرکز بر تنفس می‎تواند بسیار مؤثر باشد؛ مثلاً توجه خود را بر به درون کشیدن و بیرون دادن هوا به شش هایتان قرار دهید و فقط بر آن تمرکز کنید.

قدم پنجم: مطمئن باشید که فرار ذهنتان در هنگام مدیتیشن حتمی و غیرقابل اجتناب است. کاری که شما باید انجام دهید، برگرداندن تمرکز بر تنفستان است. این اتفاق بارها در طول تمرین خواهد افتاد و شما هر بار باید با آرامش توجه‎تان به لحظه اکنون را با متمرکز شدن بر تنفستان برگردانید.
فرار ذهن طبیعی است. آنچه اهمیت دارد شیوه عملکرد شما درباره آن است. می¬توانید به راحتی با بازگشت چندباره فرار ذهن، بی¬خیال ادامه تمرین شوید و یا با آرامش هر بار سعی کنید توجه خودتان بر لحظه اکنون را از سر بگیرید و به مدیتیشن ادامه دهید.

قدم ششم: بعد از پایان زمانی که برای تمرین مدیتیشن قرار داده‎اید؛ مثلاً یک دقیقه، ده یا سی دقیقه، چشمانتان را باز کنید. هوشیاری شما تا پایان روز همراه شما خواهد بود.

اسکن بدن یا تصویربرداری از بدن

اسکن بدن یک تمرین ذهن‎آگاهی معروف و ساده است که شما میتوانید آن را در یک دقیقه هم انجام دهید. در این تکنیک، بر خلاف تمرینات ذهن آگاهی پایه که مثلاً تنها بر تنفس تمرکز میکند، توجه شما بر کل بدنتان است، از سر تا نوک پا. برای این کار در یک مکان آرام و راحت قرار بگیرید.
تمرکز بر بدنتان را از سرتان آغاز کنید و سپس به آرامی و آگاهانه، تمرکز خود را به سطح پوستتان ببرید سانت به سانت. جمجمه، گوش¬ها، پلک‎ها و بینی تان را احساس کنید. به حرکت دادن تمرکز در بدنتان ادامه دهید.
صورتتان را احساس کنید، پشت گوشها، پایین گردن و شانه‎ها تا به انگشتان پایتان برسید. در روزهای اول تمرینات، فکر می‎کنید، چیزی را احساس نمی کنید؛ اما به مرور زمان جهان تازه‎ای از احساسات را با بدنتان تجربه می‎کنید.
برخی از این احساسها دلپذیر هستند، مثل یک گرمای دلنشین و یا یک سبکی دلنشین و راحت. یا مثلا یک قلقلک و خارش و البته برخی از این احساسات میتوانند کمی ناخوشایند باشند. گاهی ممکن است در پاهایتان احساس سوزش داشته باشید.
این احساسات به هر شکلی که هستند، به آنها توجه کنید. اگر گاهی نیاز است که برای دورکردن دردی، خودتان را حرکت دهید، این کار را انجام دهید؛ اما توجه داشته باشید که واکنش نشان ندهید، بر احساسی که در حال تجربه آن هستید بر چسب خوب یا بد نزنید، حتی اگر ناخوشایند باشد.
برعکس، احساس‌تان در آن لحظه را تصدیق کنید و به اسکن بدنتان ادامه دهید. مجدداً به یاد داشته باشید که فرار ذهن حتمی است و هر بار که این اتفاق افتاد تنها آرام باشید و با بازگرداندن دوباره تمرکزتان به مدیتیشن ادامه دهید.

در آخر

به شما توصیه میکنم، حتماً حتی برای یکبار هم شده تمرینات مدیتیشن ارامش ذهن را امتحان کنید و تأثیر آنها در یافتن آرامش اعصاب را دست کم نگیرید. همانطور که توضیح داده شد، تمرینات مدیتیشن شما را به زمان حال برمی گرداند. شما را تبدیل به یک انسان ذهن آگاه می‎کنند.
کاملاً مشخص است که رسیدن به آرامش روحی با منحرف کردن افکارتان و اجازه فرار به آن‌ها دادن حاصل نمی‎شوند. مدیتیشن و تمرینات ذهن‌آگاهی کاملاً برعکس، شما را به همین لحظه‌ای که در جریان است می-آورد و کمک می‌کند که احساسات، افکار و آن‎چه را که اکنون تجربه می‌کنید در آغوش بگیرید.
راههای رسیدن به آرامش فکری نیز مهارتی است که مثل تمام مهارت‌های دیگر زندگی نیاز به تمرین دارد. از تمرینات ذهن آگاهی غافل نشویم و برای رسیدن به آرامش ذهن و روان از درون خودمان بهره بگیریم.

برای داشتن ذهنی آرام و بی دغدغه، خودساخته دوره «چطور ذهن موفق داشته باشیم» را به شما پیشنهاد میدهد. برای کسب اطلاعات بیشتر روی عکس زیر کلیک کنید: