انتقادپذیری را در خودتان رشد می‌دهید؟ آغوش‌تان را برای انتقاد باز می‌کنید؟

انتقادپذیری خوب است یا بد؟ ما که می‌گوییم، انتقادپذیری خوب است و مثبت. انتقاد سازنده و غیرسازنده هم نداریم. نظر و رفتارهای دیگران چه خوب و چه بد می‌تواند اطلاعات بسیار زیادی در اختیارمان قرار بدهد.
اگر کمی منطقی باشید و به خودتان اجازه بدهید که به شکلی متفاوت به انتقادپذیری نگاه کنید به راحتی متوجه خواهید شد که این مقوله به رشدتان کمک شایانی می‌کند و می‌توان از آن بهره‌برداری‌های مثبتی داشت. پس اگر انتقادپذیر نیستید کمی درباره جملاتی که خواندید به تأمل بپردازید. در ادامه هم به شما می‌گوییم که چطور انتقادپذیری را در خود رشد بدهید.

واکنش‌های اولیه خودتان را کنترل کنید

برای تقویت روحیه انتقادپذیری در خودتان باید تلاش کنید که در برخورد اول با فردی که انتقاد می‌کند، خودتان را کنترل نمایید. سریعا بعد از شنیدن نقدی از سوی دیگران به لاک دفاعی فرو نروید یا تلاش نکنید که با او وارد جر و بحث شوید. این کارتان از بلوغ و عقلانیت، فرسنگ‌ها دور است. لازم است که کمی صبر کنید و حرفی را که شنیده‌اید به آرامی مزه کنید و ببینید که آیا این انتقاد جای تأمل دارد یا خیر.
اگر نقد وارد شده کاملا درست باشد که باید در جهت اصلاح‌تان تلاش کنید و اگر نقد وارد نیست باز هم می‌توانید به رویکرد و نگاه دیگران درباره خودتان واقف شوید و ببینید که چطور درباره‌تان فکر می‌کنند. پس همان‌طور که می‌بینید، نقد شدن حاوی اطلاعات بسیار زیادی است که به شما کمک می‌کند درباره خودتان و روابط‌تان با دیگران به داده‌های قابل ملاحظه برسید. هیچ‌وقت در برخورد با کسانی که به نقد شما دست می‌زنند، جبهه نگیرید. صبر کنید و از آنچه می‌شنوید به نفع رشدتان بهره‌مند شوید.
منبع انتقاد را در نظر بگیرید. اگر شخصی که با شما خصومتی دارد یا به دنبال ناراحت کردن‌تان است، دست به انتقاد می‌زند اصلا لزومی ندارد که برافروخته و ناراحت شوید. چون قصد او دقیقا همین است که شما را عصبانی کند. پس خودتان را کنترل کنید و اگر آن‌قدر عصبانی شده‌اید که احساس می‌کنید به خوبی نمی‌توانید پاسخ مناسبی به فرد مورد نظر بدهید، بهتر است به خودتان زمان بدهید تا آرام شوید و بعد به گفتگو بپردازید.

با انتقادپذیری به دوستان صادق می‌رسید

بدیهی است که همه افراد با حسن نیت از شما انتقاد نمی‌کنند اما در میان کسانی که این کار را انجام می‌دهند، افراد صادق هم وجود دارد. اگر روحیه انتقادپذیری را در خودتان گسترش بدهید، افراد و دوستان صادقی پیدا می‌کنید که با هدف خیر و رشد دادن به شما به سمت‌تان می‌آیند و نظرات‌شان را مطرح می‌کنند. هیچ‌چیز بهتر از داشتن دوستی صادق نیست.
پس اگر روحیه انتقادپذیری را در خودتان بالا ببرید، افرادی که دور و برتان را پر می‌کنند معمولا افرادی خواهند بود که درباره مسائل مختلف به شما راست می‌گویند. اما اگر دیگران از خشم، ناراحتی یا واکنش‌های منفی دیگرتان درباره انتقاد بترسند و بهراسند دیگر به شما راست نخواهند گفت و این یعنی قرار گرفتن در سراشیبی سقوطی که به ضررتان تمام می‌شود. دوست دارید، چنین آدمی باشید؟
صداقت از جمله کلیدهای نایاب روابط دنیای آدم‌هاست. کمتر دوستی پیدا می‌شود که بدون قصد و غرض و در نهایت صافی و درستی به شما از ضعف‌های‌تان بگوید و نیتش تمام و کمال این باشد که اصلاح شوید و بهتر باشید. پس اگر دوستی یافتید که انتقادات درستی درباره‌تان مطرح می‌کند حتما او را برای خود نگه دارید که گوهری کاملا نایاب است.

انتقادات را شخصی نکنید و به خودتان نگیرید

یکی دیگر از نکاتی که باید برای تقویت انتقادپذیری در خودتان به وجود بیاورید، این است که برخورد شخصی با انتقادات افراد نکنید. زمانی که یک نفر به لباس‌تان نقدی وارد می‌کند به این معنا نیست که تمام ابعاد زندگی‌تان را زیر سوال برده است. یا اگر از یک رفتارتان نقد می‌شود، دلیل بر این نیست که شما به طور کلی زیر سوال هستید و از بنیان، فردی هستید که دچار مشکلات عدیده است.
در هر موقعیت باید انتقادی را که درباره یک مورد به خصوص به شما شده است در نظر بگیرید و تلاش کنید تا آن را رفع کنید. پس ناراحت نشوید. به قول معروف، نازک، نارنجی نباشید. شما در زندگی‌تان با آدم‌های مختلفی رو به رو می‌شوید و هر یک دارای اخلاق و عادت‌های مختلفی هستند. ممکن است هر یک از آنها به شکل و شیوه خودشان با شما برخورد کنند و در این میان انتقاداتی را هم مطرح کنند. پس اگر حساس باشید در مواجهه با آدم‌ها مدام از دورن می‌شکنید و ضعیف می‌شوید. انتقادپذیری یعنی شخصی نکردن انتقادات و تلاش برای بهتر شدن. قبول؟

از منتقدان خود تشکر کنید

هم ما هم شما می‌دانیم که متاسفانه برخی از آدم‌ها با هدف تحقیر و کوچک کردن دیگران دست به نقدهای الکی و بیهوده علیه آنها می‌زنند. در این صورت باز هم می‌توان از این وضعیت به نفع خود بهره‌برداری کرد. این راه‌کار چیزی نیست جز تشکر کردن. بله! شاید عجیب به نظر برسد اما تشکر کردن از فردی که از شما انتقاد می‌کند باعث می‌شود که قدرت به زمین شما منتقل شود.
با این کار به فردی که بیهوده ایراد می‌گیرد نشان می‌دهید که آن‌قدر قوی هستید که آزار غیرمستقیم او در وجودتان هیچ اثری نمی‌گذارد. به همین خاطر هم به او درس عبرت می‌دهید و هم باعث می‌شوید که تیرش به اشتباه برود و به قول خودمانی ضایع شود. اگر هم که فرد از روی دلسوزی یا به شکلی دقیق و درست، شما را نقد کرده باشد باز هم با تشکرتان از او قدردانی می‌کنید که این کار هم او را به خاطر صداقت و حسن نیتش تشویق می‌کند و هم شما را فردی محترم معرفی می‌کند.
اگر دیدید که نظر فرد منتقد درباره‌تان واقعیت دارد و می‌تواند به بهبود رفتارتان کمک کند حتما آن را بپذیرید و جنجال به پا نکنید. داد و هوار راه انداختن، یکی از نشانه‌های اساسی ضعف است. وقتی که داد می‌زنید یا با دیگران درگیر می‌شوید در واقع نشان می‌دهید که راه گفتگو برای‌تان بسته است. خودتان قضاوت کنید، انسانی که می‌تواند از طریق گفتمان به حل مشکلاتش بپردازد، متمدن‌تر است یا کسی که با فریاد حرفش را به کرسی می‌نشاند؟

در آخر

انتقادپذیری از آن دسته رفتارهای شگفت‌انگیزی است که هر فرد بالغ و در مسیر رشد باید در خودش رشد بدهد. کسی که نسبت به نظر دیگران، خونسرد باقی می‌ماند و می‌تواند با عقاید مختلف کنار بیاید، شخصیتی دارد که به بلوغ کافی رسیده است و به خوبی درک کرده که این دنیا پر است از آدم‌های مختلف که اهداف و رفتارهای متنوعی دارند و برای زیستن در کنارشان در آرامش باید آنها را پذیرفت.
جنگیدن و تلاش برای دفاع از خود راه‌کاری هوشمندانه برای زندگی روی این کره خاکی نیست. پس گفتگو کردن را به شکل‌های مختلف یاد بگیرید. انتقادپذیری هم نوعی از مصادیق گفتگوست. گفتگو کردن یعنی درک دیگران با نیت‌ها و مقاصد مختلفی که دارند. اگر بنا باشد که در جواب هر فردی به راه‌کاری به جز آرام حرف زدن دست بزنید باید نیمی از عمرتان در این دنیا را به درگیری بگذرانید.
انتقاد پذیری از جمله ویژگی‌های مهمی است که نشان می‌دهد شما رشد یافته‌اید و می‌شود روی‌تان حساب کرد. پس آن را در خودتان نهادینه کنید و درباره دیگران هم از این ویژگی استفاده نمایید و نقدهای درست و اساسی را درباره‌شان مطرح بفرمایید.