گاهی اوقات کلافگی، مشغله زیاد، خستگی یا عدم ثبات شخصیتی منجر به بروز رفتاری می‌شود که مورد پسند شما نیست. زود عصبی شدن و واکنش تند یا منفی گرایی نمونه‌هایی از این رفتارهای پرخطر هستند. در صورتی که ما نتوانیم به مهارت خودکنترلی دست پیدا کنیم، این واکنش‌های اشتباه به‌ مرور زمان ممکن است منجر به جلب انتقاد دیگران، تنهایی، شکست در روابط عاطفی، احساس عذاب وجدان و نارضایتی شخصی، طرد شدن از سمت دیگران، از دست دادن شغل و مرتبه اجتماعی و … بشوند. در ادامه خودساخته با ما همراه باشید.

تعریف خودکنترلی

خودکنترلی به این معنی است که احساساتمان را بشناسیم و آن‌ها را نادیده نگیریم؛ با تمرین و تلاش به این مهارت دست پیدا کنیم که در جای مناسب رفتار مناسب نشان دهیم. احساسات ما اهمیت بالایی دارند و باید به آن‌ها توجه شود. مواظب باشیم که احساسات ما را کنترل نکنند و این ما باشیم که با خودکنترلی مهار احساسات مخصوصا از نوع منفی آن را در دست داشته باشیم.

بیشتر بخوانید: رابطه استرس با سرطان چیست؟ جان همه در خطر است!

عوامل بی‌اختیاری در بروز احساسات

اگر فضای فکری شما منفی و پرتشویش باشد رسیدن به خودکنترلی سخت خواهد شد. باید فکر خود را از عوامل تنش‌زا دور کنید تا بتوانید در مواقع حساس تصمیم درست بگیرد و واکنش اشتباه نداشته باشید.

به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:

1- منفی‌بافی

گاهی اوقات دچار فیلتر ذهنی منفی می‌شویم که همه چیز را تیره نشان می‌دهد. اجازه ندهید این نگرش به ذهن شما غلبه کند. مثبت اندیشی را تمرین کنید و جملات پرانرژی با خودتان تکرار کنید.

2- انتظار بیجا از خود و دیگران

توقع بیش از حد توانایی، نتیجه‌ای به‌جز سرخوردگی روانی نخواهد داشت. پس خودتان و اطرافیانتان را بشناسید و یادتان باشد هیچ‌کس نمی‌تواند کامل و بی‌نقص باشد. استفاده از عبارات الزام‌آور مثل “باید”، “مجبورم”، “حتما” برای خودتان یا دیگران، نه‌تنها انگیزه‌بخش نیستند بلکه موجب احساس خشم و ناامیدی می‌شوند.

بیشتر بخوانید: راهکارهای عملی و موثر برای کنترل خشم

3- تکیه به شانس!

گاهی اوقات شرایط سخت می‌شود و این برای همه انسان‌ها اتفاق میفتد. اگر دید ما، اکتفا به شانس یا سرنوشت باشد تلاشی برای بهبود نخواهیم کرد. این ما هستیم که تصمیم می‌گیریم معلول اتفاقات باشیم یا مسبب آن‌ها.

4- عدم رضایت از زندگی

هیچ‌وقت تمام آن چیزهایی که می‌خواهیم باهم میسر نمی‌شود. ضمن تلاش همیشگی برای بهبود شرایط فعلی، باید از آن چیزی که داریم خوشحال باشیم. هرچقدر تعریف شما از زندگی و لذت سخت باشد، زندگی هم به همان نسبت بر شما سخت خواهد گذشت.

5- راحت‌طلبی

تا وقتی سختی و تلاشی در کار نباشد لذتی از آسایش نخواهیم برد. باید خودمان را برای بردباری و پشتکار آماده کنیم.

بیشتر بخوانید: چگونه احساسات خود را کنترل کنیم؟ با این روشها رئیس خود شوید

6- ترس

اینکه همیشه بابت مسئله‌ای که باید حل کنیم نگرانی و استرس داشته باشیم سخت‌تر از مواجهه با آن است. وظیفه ما اقدام و تلاش است در این صورت هر نتیجه‌ای که پیش بیاید شما برنده‌اید.

راه‌های  تمرین خودکنترلی

ناتوانی در کنترل احساسات جنبه‌های مختلفی دارد زود عصبانی شدن، هجمه افکار منفی، ناتوانی در حفظ رژیم غذایی، ناتوانی در کنترل رفتار عاطفی از جمله این موارد هستند که ممکن است سایر جنبه‌های زندگی را نیز تحت تاثیر منفی قرار دهند. به چند راهکار برای رسیدن به خودکنترلی اشاره می‌کنیم.

1- احساسات خود را بشناسید

برای مدتی خودتان را مورد بررسی قرار دهید ببینید در کدام جنبه از رفتار خود دچار بی‌اختیاری می‌شوید. چه مراحلی منجر به این اتفاق می‌شود. لیست رفتاری که می‌خواهید تغییر بدهید را بنویسید و اولویت‌بندی کنید. محرک‌ها و چگونگی اتفاق را بررسی کنید. این کار به‌مرور کمک می‌کند در مراحل مشابه تصمیم بهتری بگیرید.

2- اگر زود عصبانی می‌شوید …

خشم و عصبانیت یکی از احساسات طبیعی و در جای خود مفید ما هستند. اگر به دلایل مختلف گاهی کنترل این رفتار را از دست می‌دهید این موارد را تمرین کنید:

بین عصبانی شدن و حرکت بعدی وقفه بیندازید.

این روش همیشه کارآمد است. چند نفس عمیق بکشید، آب بنوشید، قدم بزنید یا یک موسیقی آرام گوش کنید و بعد تصمیم بگیرید. پیشنهاد می کنیم مقاله با این ۴ راهکار ساده بر عصبانیت خود غلبه کنید را هم مطالعه کنید.

در آرامش مسئله را حل کنید.

فراموش نکنید که هیچ‌وقت نباید احساس خشم و ناراحتی خود را سرکوب کنید. احساسات سرکوب شده بعدا به صورت آتش‌فشانی غیرقابل کنترل بروز می‌کنند. باید با تمرین خودکنترلی و بعد از لحظات تنش، مسئله را بررسی کنید و همان موقع حلش کنید.

بیشتر بخوانید: 6 راه فوق العاده کاربردی برای درمان حسادت شدید

بررسی همه جوانب

صبور باشید و به آنچه باعث خشم شما شده از زاویه‌های مختلف فکر کنید. شاید قسمتی از آن به خود شما برمی‌گردد یا قضیه آن‌طور که به نظر می‌رسد نباشد.

ورزش کنید

یک برنامه مرتب ورزشی داشته باشید. رشته‌ای که برای شما نشاط‌آور است انتخاب کنید یوگا یا یک رشته رزمی. ورزش موجب ترمیم رشته‌های عصبی می‌شود. در لحظه عصبانیت نیز تا جایی که می‌توانید با فعالیت بدنی تنش را از خود دور کنید.

3- قدرت بازدارندگی افکار منفی را جدی بگیرید

اگر به افکار منفی بی‌توجه باشید به‌مرور به ذهن شما مسلط می‌شوند و حتی در رفتار و گفتار شما نیز نمایان می‌شوند. دستیابی به مهارت خودکنترلی در این مورد بسیار اهمیت دارد.

چند راهکار برای مقابله با این موج منفی:

• هر فکری که ناراحتتان می‌کند یا موجب ناامیدی می‌شود روی کاغذ بیاورید و سپس آن را پاره کنید.
• حواستان را به کار دیگری پرت کنید و خیلی زود فضای فکری خود را تغییر دهید.
• برای خودتان سرگرمی و شادی ایجاد کنید. نگذارید وقت آزادتان زیاد شود این خود موجب افسردگی است.
• تلقین مثبت و توجه به جنبه‌های شاد زندگی را فراموش نکنید.

بیشتر بخوانید: ۱۴ باید و نبایدی که مدیران موفق برای ایجاد انگیزه در کارمندان خود رعایت میکنند

4- نگران نباشید

یکی از مسائلی که خودکنترلی در آن اهمیت دارد نگرانی است. گاهی اوقات دچار بزرگنمایی مسائل می‌شویم یا دغدغه‌های بی‌اهمیت و مسائلی که احتمالش بسیار کم است نیز موجب نگرانی‌مان می‌شوند. نگران بودن یک احساس مثبت است تا جایی که ما را وادار به تلاش و مواظبت از خود بکند. بیشتر از این حد به‌جز تشویش و اشغال فضای فکری نتیجه‌ای ندارد.

فشار کاری زیاد یکی از عوامل نگرانی است با برنامه‌ریزی اصولی و صحیح و البته مطابق با سطح توانایی‌هایتان کم‌کم به این روند خاتمه دهید.

برای خود اهمیت قائل شوید و حتما زمانی برای استراحت در نظر بگیرد و در این تایم به هیچ چیز فکر نکنید.

5- انگیزه‌تان را حفظ کنید

برای تمرین خودکنترلی در سایر موارد مثل پایبندی به رژیم غذایی یا ورزشی، برنامه‌ریزی‌های درسی و کاری و … باید دلایل خود از هدف را بشناسید. منتظر تغییر آنی نباشید و قدم به قدم جلو بروید. هیچ اتفاق بزرگی یک‌شبه میسر نمی‌شود. در هر مرحله‌ای انگیزه خود برای ادامه راه را تقویت کنید.