خودآگاهی و خودشناسی چیست؟ چطور می‌توان به کمک آن به رشد و موفقیت رسید و ذهن را پذیرای درک بهتر جهان هستی کرد؟ شاید حواستان نباشد اما بیشتر رفتارهای ما در طول روز و زندگی به شکلی ناخودآگاه صورت می‌گیرد. یعنی برای تصمیم‌گیری‌های متعدد و مختلفی که در زندگی انجام می‌دهیم به ندرت پیش می‌آید که آگاهانه عمل کنیم.
به عبارت دیگر، تصمیم‌گیری‌هایی که داریم مبتنی بر حقایق و ادراکی است که در ناخودآگاهمان رسوب کرده و ته‌نشین شده است. پس با توجه به اینکه به ندرت پیش می‌آید که تصمیم‌هایی کاملا آگاهانه داشته باشیم باید روی خودآگاهی خود کار کنیم.
خودآگاهی و خودشناسی یعنی شناخت عمیق و دقیقی که از خودمان به دست می‌‌آوریم. این شناخت می‌تواند به ما کمک کند تا در ناخودآگاهمان هم افکاری کنترل‌شده‌تر بنشیند و درست‌تر فکر و زندگی کنیم. پس اهمیت خودآگاهی و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن بر ضمیر ناخودآگاه (Unconscious) بسیار زیاد است.
آشنایی با تکنیک های خودآگاهی فردی (Self-awareness) باعث می‌شود که ذهنی قبراق و آماده داشته باشیم و علاوه بر آن به خودآگاهی اجتماعی بهتری هم برسیم و روابطمان را بهتر مدیریت و کنترل کنیم. در ادامه بیشتر از خودآگاهی ذهن خواهیم گفت.
خودآگاهی و خودشناسی به چه معناست؟
خودآگاهی تعریفی دارد که دانستن آن باعث می‌شود با افکار و احساسات خود بیشتر آشنا شوید. تعریف آن به این صورت است؛ به چگونگی شناخت و درک هر شخص از شخصیت، احساسات و انگیزه‌هایش گفته می‌شود. خودآگاهی دارای سطوح و مراحلی است که باید حتما به آنها دقت داشته باشید.
در آغاز و مرحله نخست، تقریبا شناخت و درک فرد نسبت به خود زیاد نیست و نوعی گیجی او را همراهی می‌کند. در واقع در این مرحله نمی‌داند که واکنش‌ها و رفتارهایش نسبت به مسائل و موضوعات مختلف چگونه است.
هر چقدر که فرد نسبت به خود نگاهی دقیق‌تر به کار می‌گیرد و سعی می‌کند تا عمیق‌تر نسبت به خود شناخت داشته باشد، بهتر هم متوجه تفاوت‌های خود با محیط می‌شود و کم‌کم با درک ویژگی‌ها و احساساتش می‌تواند میان خود و محیط و دیگران تمایزی ببیند. این تمایز باعث می‌شود که به صورت عینی‌تر و دقیق‌تر به خود نگاه کند. مقایسه خود و دیگران باعث می‌شود تا امکان خودآگاهی در فرد بیشتر شود.
زمانی که دست به مقایسه خود می‌زنید و متوجه می‌شوید که ادراکتان نسبت به خود چگونه است، به تدریج در مسیر خودآگاهی و خودشناسی بیشتر قدم برخواهید داشت. تجربه‌هایتان در مواجهه با آدم‌ها و محیط‌های مختلف بیشتر می‌شود و مقایسه به شما نشان میدهد که رهسپار چه مقصدی هستید و در این مسیر چه احساسات و افکاری داشته‌اید.
مقایسه کردن از جمله روش‌ها و بخش‌های مهم یادگیری است. بشر با مقایسه خود و دیگران و مفاهیم مختلف می‌تواند به نتیجه‌گیری درباره یک موضوع برسد. پس مقایسه کردن از جمله مراحلی است که در مسیر خودآگاهی ذهن در زندگی باید یاد بگیرید.
بعد از اینکه کاملا شخصیت خود را شناختید و متوجه ابعاد مختلف وجودی‌تان شدید یعنی به خوداگاهی ذهنی رسیده‌اید. خودآگاهی ذهنی یک گام به جلوتر هم دارد و آن زمانی است که خودآگاهی اجتماعی پیش می‌آید.
یعنی فرد می‌تواند علاوه بر اینکه نگاه دقیق و درستی به خود دارد، از جانب دیگران هم به خود و شخصیتش نگاه کند. گذاشتن خود به جای دیگران و نگاه کردن از نقطه نظر آنها به رفتارهای و احساساتش نشان‌دهنده رسیدن به درجه‌ای از خودآگاهی اجتماعی است که زندگی فرد را شکوفاتر و بهتر به پیش خواهد برد.
آشنایی با تکنیک های خودآگاهی اجتماعی به شما کمک می‌کند که علاوه بر اینکه به ریزه‌کاری‌های ذهن و روح خود تسلط پیدا می‌کنید، خودتان را از زاویه نگاه دیگران هم ببینید. چنین دیدی به شما در مدیریت رفتارها و احساسات‌تان کمک شایانی می‌کند.
نقش خوداگاهی ذهن در رشد چیست؟
خودآگاهی و خودشناسی نقش بسیار مهمی در رشد فردی و اجتماعی هر کس دارد. به کمک آن است که می‌توان درک واضحی از نقاط قوت، ضعف‌ها، افکار، عقاید، احساسات و انگیزه‌های خود پیدا کرد. بدیهی است، شخصی که بتواند به درجه‌ای از تسلط و خودآگاهی نسبت به خود برسد که تمام این موارد را درباره خودش به خوبی بشناسد و البته توانایی مدیریت و کنترل آنها را داشته باشد، به شدت موفق خواهد بود و از آن مهم‌تر آرامش زیادی را وارد زندگی‌اش خواهد کرد.
خوداگاهی اجتماعی که از دستاوردهای خودآگاهی ذهن فردی است هم به شما کمک می‌کند تا بدانید که دیگران به شما چگونه نگاه می‌کنند و چه درکی از شما دارند. یکی از مهم‌ترین فواید خودآگاهی ذهن (The benefits of self-awareness) در این است که به کمک آن می‌توانید در افکار، احساسات و واکنش‌هایتان تغییر ایجاد کنید. این چگونه به شما کمک خواهد کرد؟ واقعیت این است، ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که مدام تغییرات و تحولاتی در آن رخ میدهد.
اگر نتوانیم با این تغییرات و تحولات به خوبی کنار بیاییم و از انعطاف‌پذیری لازم برای مواجهه با چالش‌های گوناگون برخوردار نباشیم، در طوفان‌های زندگی با شکست مواجه می‌شویم و از بین خواهیم رفت.
اما افرادی که به واسطه خوداگاهی ذهن در وجودشان، قدرت تغییر دادن احساسات و افکار را فعال کرده‌اند، به راحتی می‌توانند انعطاف‌پذیری لازم را در برخورد با شرایط متنوع زندگی در خود به وجود بیاورند و نگذارند که زندگی و رویدادهای پیش‌بینی‌نشده آن موجبات آسیب‌زدن به آنها را فراهم کند.
فواید خودآگاهی و راههای تقویت آن
اگر می‌خواهید با تکنیک های خودآگاهی باید روی ریزه‌کاری‌های شخصیت خود تمرکز داشته باشید. یعنی باید با دقتی عمیق به خود و رفتارهایتان نگاه کنید و ببینید که هر یک از واکنش‌ها و احساسات یا افکارتان به چه دلیلی و به چه شکلی بروز کرده‌اند.
زمانی که یک کتاب را می‌خوانید در نظر بگیرید. اگر به جزئیات متنی که می‌خوانید به طور دقیق توجه داشته باشید به راحتی امکان تحلیل مفاهیم آن برایتان پیش می‌آید.
در این صورت است که می‌توانید مفاهیم و موضوعات مطروحه در متن را به چالش بکشید و از زوایای مختلف به آنها نگاه کنید. رسیدن به خودآگاهی هم چنین دقتی روی جزئیات و کلیات رفتارهای کلان و خردتان می‌طلبد.
در آخر
مگر می‌توان بدون تسلط به خود و ذهن خود به تماشای جهان هستی رفت و درکی عمیق از آن پیدا کرد. اگر می‌خواهید که درباره دنیای پیرامونتان تحلیل‌های درستی داشته باشید باید در درجه نخست به خودتان به عنوان مهم‌ترین بخش از دنیایی که در آن زندگی می‌کنید، نگاهی کنید و درک عمیقی از شخصیت و وجودتان روی زمین داشته باشید.
در این صور است که برایتان تأمل دقیق‌تر در دنیا ممکن خواهد شد. یادتان باشد که اگر تلاشی برای خودآگاهی و خودشناسی نداشته باشید، امکان مدیریت بخش‌های مختلف زندگی برایتان دشوار خواهد بود.
چطور می‌توانید از پس تحلیل رفتارها و شخصیت‌های دیگران و پیش‌بینی واکنش‌هایشان برآیید، در حالی که خودتان را به خوبی نمی‌شناسید و از رمزگشایی خود عاجز بوده‌اید. پس خودآگاهی ذهن را فراموش نکنید و خود را مانند یک کتاب مهم، عمیق و دقیق بخوانید.
اگر فکر می‌کنید قدرتی برای کنترل رفتارهای خود ندارید و نمیتوانید به خودشناسی برسید، خودساخته شرکت در دوره «رهبری خود -– فرمان زندگی را بدست بگیرید» را به شما پیشنهاد میدهد. برای کسب اطلاعات بیشتر روی عکس زیر کلیک کنید:
لینک کوتاه مطلب: |
| برای کپی کلیک کنید |
ما عاشق خواندن نظرات شما هستیم!