طعم مهاجرت و تجربهای تازه؛ روانشناسی مهاجرت را بهتر بشناسید
گذشتهها، گذشته است. دیگر برای اینکه خانه و کاشانه خود را بردارید و به جایی تازه سفر کرده و زندگی خود را آغاز کنید بسیار بیشتر از قدیم شده است. البته فرایند مهاجرت به کشوری دیگر، آنقدرها هم ساده و آسان نیست ولی با وجود سختیهای موجود در این راه، باز هم امکان آن بسیار بیشتر از گذشتهها است. از فرایندها و ملزومات این تصمیم که بگذریم به بخش تازهای از این واقعه خواهیم رسید: ابعاد روحی و روانی. مهاجرت چه عواقب احساسی و روانی با خود به همراه میآورد؟ آیا همه دچار مشکلات و عوارض مهاجرت خواهند شد؟ بررسی روانشناسی مهاجرت به شما کمک میکند که دقیقتر و حسابشدهتر برای آینده خود تصمیمگیری کنید. زمانی که میدانیم چه چیزی پیش رویمان قرار خواهد گرفت، در هنگام مواجهه با آن چیزها، مدیریت بهتری خواهیم داشت. شناخت روانشناسی مهاجرت هم میتواند توأم با زندگی سادهتر و شادتری در نقطه تازهای از جهان باشد.
نگاهی دقیق به روانشناسی مهاجرت
تغییر یکی از کلیدیترین عواملی است که باعث میشود در مهاجرت به کشوری دیگر، استرسها و نگرانیها به سراغ فرد مهاجر بیایند. به طور کلی، انسان از تغییر میترسد. ترس از تغییر هم ریشه در ترس از ناشناختهها دارد. فکر میکنید چرا بیشتر مردم دنیا از سخنرانی برای جمعیتی بزرگ میترسند؟ چون وقتی قرار است در مقابل تعداد زیادی از افراد صحبت کنیم، دقیقا مشخص نیست که واکنش آنها به ما و صحبتهایمان چیست. در جمعی بزرگ، نمیتوان متوجه عکسالعملهای همه افراد شد به همین خاطر، ترس و دلهره از این ندانستن و ناشناخته بودن واکنشهای حضار در وجودمان ریشه پیدا میکند. برای موارد دیگر در زندگی هم قضیه به همین صورت است. مثلا زمانی که به شهر و دیاری تازه مهاجرت میکنیم، همه چیز برایمان ناشناخته است. ما نمیدانیم که قرار است با چه سبکی از زندگی رو به رو شویم. البته چارچوبهای کلی سبک زندگی برایمان مشخص است و اصلا یکی از دلایل عمدهای که دوست داریم به کشوری دیگر برویم، همین امکان تغییر سبک زندگی است ولی از چند و چون دقیق زندگی جدیدمان بیخبر هستیم و همین ناشناخته بودن اوضاع به ما دلهره و استرس وارد میکند. دلهره و استرس ناشی از تغییر میتواند یک فرد را کاملا از پا دربیاورد. اما تنها در صورتیکه به آن شدیدا بها داده شود. پس تغییر یکی از دلایل عمده نگرانیها و استرسها است که در مطالعه روانشناسی مهاجرت باید به آن توجهی مبسوط داشت. بدیهی است که هر چقدر آگاهیها از محیط تازه افزایش پیدا کند و برنامهریزی دقیقتری برای رفتن به کشوری تازه ترتیب بدهیم، ترس و نگرانیهایمان بیشتر کاهش پیدا خواهد کرد.
مهاجرت و نگرانیهای موجود در مکانی تازه
مهاجرت برای هر فردی، دلیل و علتی دارد. در واقع، نمیتوان گفت که همه افراد به دنبال یک هدف مشترک از مهاجرت هستند. ولی با اینکه نمیتوان در اهداف خرد همه افراد دقیق و شد و به طور عمومی، دلایل مهاجرت را مشخص کرد، مشخص است که همه به خاطر تجربه یک زندگی بهتر به سراغ مهاجرت میروند. همین واژه «بهتر» است که با بار سنگینی که دارد، استرس و اضطراب به همراه میآورد و اگر با استرس و اضطراب ناشی از آن مقابله نشود، فرد مهاجر دچار اختلات روحی، احساسی و حتی جسمی خواهد شد. زیرا در برخی از موارد، مشکلاتی نظیر بیاشتهایی، بیخوابی، مشکلات هاضمه و… در فرد به وجود میآید. اما چرا بهتر بودن و تجربه زندگی بهتر باعث میشود تا مهاجران تحت فشار قرار بگیرند؟
ماجرا از این قرار است که صفات تفضیلی با خود نوعی طمع و فشار را به همراه میآورند. فرد مهاجر با هدف تجربه زندگی بهتر پا به کشوری دیگر میگذارد و مدام نگران است که نتواند شرایطی برای خود فراهم کند که از زندگی قبلیاش بهتر و برتر است. برای اینکه به زندگی بهتری دست پیدا کند هم لازم است تا با چالشهای مختلفی رو به رو شود. یاد گرفتن و به کار بردن زبانی تازه در مراودات روزانه خود، پیدا کردن شغل و درآمدی بهتر از گذشته، معاشرت با آدمهای جدید و…، همگی حکایت از باز شدن پروندههایی تازه در زندگی فرد مهاجر دارند. علاوه بر اینکه مدیریت کردن همه این موارد به فرد فشار وارد میکند، دغدغه بهتر بودن شرایط هم همیشه در ناخودآگاه فرد وجود دارد. مطالعه روانشناسی مهاجرت باعث میشود تا فرد بر احساسات خود تسلط بیشتری پیدا کند. میل به بهتر شدن زندگی باعث میشود تا افراد برای خود انتظارات غیرمعقولی در ذهن بپرورانند. اما واقعیت این است که ساختن بهشتی خیالی از کشوری دیگر قطعا نتیجهای جز توی ذوق خوردن نخواهد داشت. داشتن رویاهای غیرواقعی مانع از به وجود آمدن تجربهای خوشایند در مهاجرت میشود.
نقش ترس از فقدان در روانشناسی مهاجرت
ترس از دست دادن و فقدان هم یکی از بزرگترین اضطرابهای انسان بوده و هست. انسانها مدام از فقدان میترسند. فکر میکنید ترس از پیری به خاطر چیست؟ بسیاری از افراد با پا گذاشتن در برخی از دهههای زندگی خود (مثلا ورود به سیسالگی، چهل سالگی و…)، دچار ترسی وصفناپذیر میشوند. آنها از پیری میترسند و نگران از دست دادن جوانی خود هستند. ترس از دست دادن موقعیتهای قبلی زندگی در وطن، ترس از دست دادن روابط گذشته و هر آنچه که در زندگی قبلی فرد مهاجر بوده هم باعث میشود که نگرانیهای مختلفی در فرایند مهاجرت کردن او به وجود بیاید. ترس از فقدان هم به نوعی همان ترس از تغییر است که پیشتر عنوان شد.
استرسهای داخلی و خارجی
در مطالعه روانشناسی مهاجرت به دو دسته کلی استرس و نگرانی برمیخوریم: استرسهای داخلی و استرسهای خارجی. در قسمتهای قبلی به تعدادی از ریشههای ناراحتیها در مهاجرت پرداختیم. بعضی از دلایلی که به فرد استرس وارد میکنند، داخلی و درونی هستند. مثلا ترس از اینکه زندگی بهتری نسبت به گذشته در انتظار فرد مهاجر نباشد یا ترس از دست دادن داشتههای قدیمی باعث میشود که عاملی استرسزا از درون باعث آزار دیدن فرد شود. اما عوامل خارجی استرس شامل مواردی مانند تطبیق دادن خود با شرایط جدید زندگی میشود. مثلا وقتی به کشوری جدید میروید باید به انجام بسیاری از کارهایی بپردازید که برایتان ناآشنا است. مثلا برای دریافت گواهینامه باید وارد سیستمی کاملا جدید شوید. برای هر امر دیگری در زندگی روزمره، حرفهای و… هم با فشارهای بیرونی مختلفی رو به رو هستید. برآیند استرسهای درونی و بیرونی در صورتی که کنترل نشوند موجب میشود تا مهاجران دچار احساس فشار شدیدی شوند که آن قدر زیاد است که آنها را به پوچی میرساند. در واقع، وجود عوامل مختلفی که باید در مسیر مهاجرت به آنها فکر کرد و تحت مدیریت و کنترل قرار داد باعث ایجاد تنش میشود.
در آخر:
مهاجرت تصمیمی سخت است اما اگر هدفمند و آگاهانه گرفته شود و به درستی با چالشهای پیش روی آن رو به رو شویم، امکان تغییرات مثبت بسیار زیادی را در زندگیمان فراهم میآورد. وقتی با روانشناسی مهاجرت آشنا باشیم، بهتر میتوانیم اوضاع خود در آینده و در کشوری دیگر را پیشبینی کنیم. پیشبینی کردن و داشتن دورنمایی واقعبینانه باعث میشود تا برخورد منطقیتری با مشکلات محتمل در کشوری دیگر داشته باشیم. نباید فراموش کنیم که یکی از جالبترین و شاید عجیبترین ویژگیهای بشر، عادت کردن است. دیر یا زود به همه چیز عادت خواهیم کرد. پس بهتر است با اضافه کردن چاشنی هوشیاری در لحظههایمان، اجازه ندهیم که با اجبار و تجربههای تلخ به چیزی عادت کنیم.
لینک کوتاه مطلب: |
برای کپی کلیک کنید |
ما عاشق خواندن نظرات شما هستیم!