خطای شناختی نتیجه گیری شتابزده

خطای شناختی نتیجه گیری شتابزده چیست و به ما چه می‌گوید؟ این قانون براین اساس شکل گرفته است که ما هر آنچه را که دوست داریم به واقعیت تبدیل شود، باور می‌کند. حقیقت این است که ما در بسیاری از موارد از دیدن واقعیت‌ها غافلیم و یا آنطور که دیگران می‌بینند، ما نمی‌بینیم. علت تفاوت دیدگاه‌های ما با دیگران، به دلیل علایق درونی ماست.
ما پدیده‌ها، موضوعات و آدم‌های اطراف خود را براساس نظرات و دیدگاه‌های خود تحلیل می‌کنیم. به این نوع از تحلیل‌ها خطای شناختی پیشگویی هم می‌گویند. سوءتفاهماتی که بین افراد رخ می‌دهد نتیجه همین خطای شناختی است.
خطای شناختی نتیجه گیری شتابزده به دلایل زیادی ایجاد می‌شود. این دلایل عبارتند از:

نحوه تربیت ما

مهم‌ترین عاملی که می‌تواند در ایجاد خطای شناختی نتیجه گیری شتابزده و تفسیرها و باورهای ما از پدیده‌ها و موضوعات مختلف نقش داشته باشد، نحوه‌ی جامعه‌پذیری و تربیت ماست. در بسیاری از مواقع پیش‌زمینه‌ی ذهنی ما نقش زیادی در پیش بینی‌ها و قضاوت‌ها دارند. ما در روند تربیت شدن نسبت به برخی از مسائل علاقمند و از برخی موضوعات متنفر می‌شویم.
پس وقتی در جریان آن امور قرار می‌گیریم سعی داریم برحسب آنچه یاد گرفته‌ایم، قضاوت کنیم. وقتی فردی از کودکی با کتاب خواندن بزرگ می‌شود و به این کار علاقه‌ی زیادی دارد، وقتی وارد شهر جدیدی می‌شود، یقیناً تعداد کتابخانه‌های آن شهر است. حتی وقتی به مهمانی می‌رود به کتاب‌های میزبان توجه می‌کند.
این در حالیست که فرد دیگری که به عنوان مهمان وارد همان خانه شود، توجهی به کتابخانه ندارد. اغلب مردم به لوکس بودن اثاثیه و وسایل میزبان توجه دارند. زیرا اینطور تربیت شده‌اند. پس جامعه‌پذیری و تربیت هم عامل مهمی در قضاوت‌هاست که بین دیدگاه‌های آدم‌ها تفاوت ایجاد می‌کند.

تجربیات مثبت و منفی ما

عامل دیگری که در که باعث خطای شناختی نتیجه گیری شتابزده می‌شود، تجربیاتی است که در گذشته داشته‌ایم. تجربیات تلخ اگر در ذهن ماندگار شوند، ما برای همیشه از یک موضوع شبیه به همان تجربه متنفر می‌شویم. به طوری که قادر به پذیرش و یا انجام آن نیستیم.
در مقابل تجربیات خوشایند هم باعث نگرش مثبت در ما نسبت به قضایای مختلف می‌شود. همین تجربیات گاهی باعث تصمیم‌گیری‌های اشتباه هم می‌شوند. از سوی دیگر تفاوت دیدگاه ما با دیگران را می‌سازند. ممکن است همه‌ی اطرافیان در مورد یک قضیه نظر مثبت داشته باشند. اما ما به دلیل تجربه‌ی ناخوشایندی که در گذشته داشته‌ایم آن را با عینک بدبینی نگاه می‌کنیم.

چکار کنیم که کمتر به خطای شناختی شتابزده مبتلا شویم؟

خواه ناخواه ما روزانه با وقایع و اتفاقات زیادی روبه‌رو هستیم که باید در مورد پذیرش یا رد آن‌ها تصمیم بگیریم. خطای شناختی شتابزده مهم‌ترین عامل تفاوت دیدگاه بین ما با دیگران است. برای از بین بردن این خطا کافیست در زمان قضاوت‌ها با خودآگاهی تصمیم بگیریم.
وقتی در حال رد یک قضیه هستیم، دلایل رد را در ذهن خود حلاجی کنیم. نیازی به ابراز دلایل آن برای دیگران نیست. اما ما باید بدانیم چرا گاهی نسبت به برخی از قضایا حس خوب و نسبت به گروه دیگری، حس بد داریم. شناخت خطای شناختی پیشگویی ما را به تصمیم‌گیری عقلایی هم نزدیک‌تر می‌کند. از سوی دیگر درک تفاوت دیدگاه خود با دیگران را درک کرده و از اختلافات بیهوده هراسان و غمگین نمی‌شویم.